,, Wie der Vogel aus dem Nest gekrochen,

hat Jesus Christus das Grab zerbrochen”

[stare ludowe porzekadło]

Wielkanoc (Ostern)- święto zmartwychwstania Jezusa, to nie tylko najstarsze
i najważniejsze święto w tradycji chrześcijańskiej. Wielkanoc jest dla ludzi także symbolem budzącej się po zimie przyrody oraz nadejścia wiosny.

W Niemczech Wielkanoc hucznie obchodzona jest m.in. w: Badenii-Wirtembergii, Hesji, Bawarii, Północnej Nadrenii-Westfalii, Saksonii i Turyngii.

Skąd pochodzi niemieckie określenie świąt- Ostern oraz zwyczaj malowania jaj?

Wśród naukowców trwają spory do dzisiaj. Jedno jest pewne, że niemieckie zwyczaje wielkanocne nawiązują do kultury germańskiej i bogini wiosny (Ostara), której składano ofiary w postaci pierwszych marcowych zajęcy i kolorowych, malowanych jajek. Jednak tradycja malowania jajek jest jeszcze starsza i sięga czasów Starożytnego Egiptu i Persji, gdzie już 5000 p.n.e. był zwyczaj spożywania pomalowanych jajek podczas wiosennych świąt. Także dzisiaj, podobnie jak w Polsce, ugotowane, pofarbowane lub pomalowane jajko (Osrerei) jest głównym symbolem Świąt Wielkanocnych. Ciekawą tradycją jest również przystrajanie jajkami drzewek (Ostereierbaum). Najsłynniejsze drzewko tego typu zwane jest Saalfelder Ostereierbaum – to jabłonka znajdująca się w ogrodzie pana Voltera Krafta, który od roku 1965 w każde święta bardzo bogato ozdabia swoje drzewko (ostatnio ponad 700 jajkami).

Drugim symbolem wielkanocnym jest zając (Osterhase), który w mitologii egipskiej, tak jak jajko, jest symbolem płodności. W starożytnym Egipcie zające były składane
w ofierze bogini płodności Nut. Z czasem wiązano zające z jajkami i tak powstała legenda o przynoszących jajka zającach wielkanocnych.

Kto przynosi jajka wielkanocne (Ostereier) w różnych regionach i krajach?
W Szwajcarii i na północ od Magdeburga – kukułka (Kuckuck), w Turyngii- bocian (Storch), w Schleswig-Holstein- wielkanocny kogut (Osterhahn), w Westfalii- lis (Fuchs), w Karyntii- wierzy się, że dzwony wielkanocne (Osterglocken) lecą w święta do Rzymu i stamtąd przynoszą jajka. Jednak od ponad stu lat prym wiedzie zając wielkanocny (Osterhase).

Niemcy to kraj wielowyznaniowy. Główne religie to katolicyzm i ewangelicyzm. Jednak mimo wielu podobieństw, zwyczaje związane ze Świętami Wielkanocnymi różnią się nieco u naszych zachodnich sąsiadów.

Tak jak w Polsce, katolicy w Niemczech przygotowują się do Niedzieli Wielkanocnej podczas Wielkiego Postu (Fastenzeit lub Passionszeit), a szczególnie tydzień przed niedzielą Zmartwychwstania. Istotnym elementem w przygotowaniu domu na święta jest bukiet wielkanocny – czyli zielone gałązki przybrane kolorowymi wydmuszkami jajek.

Wielki tydzień (Karwoche) zwany również jako święty (Heiligewoche) albo cichy tydzień (Stillewoche) rozpoczyna się w niedzielę palmową (Palmsontag).
W kościołach chrześcijańskich w tym dniu wspomina się tajemnicę cierpienia Chrystusa. W kościołach ewangelickich niedziela palmowa jest najczęściej dniem bierzmowania. Msze w tych dniach rozpoczyna się poświęceniem gałązek palmowych, bukszpanu lub wierzbowych. Uroczystość kończy się tradycyjną procesją wokół kościoła na pamiątkę wjazdu Chrystusa do Jerozolimy.

Wielki czwartek zwany jest zielonym (Gründonnerstag) ze względu na tradycję spożywania w tym dniu zielonych potraw, głównie pierwszych wiosennych nowalijek (szpinak, sałata, szczypiorek) oraz malowania jajek na zielono.

Wielki piątek (Karfreitag) zwany również cichym piątkiem (Stiller Freitag) jest
w Niemczech dniem ustawowo wolnym od pracy.  W wielu kościołach odbywają się wtedy liczne misteria upamiętniające śmierć Jezusa Chrystusa. Tego dnia niemieckie rodziny wspólnie udają się do kościołów na modlitwę. Po zakończeniu nabożeństwa, ksiądz zaprasza wiernych do sali katechetycznej na agapę czyli wspólny posiłek składający się z chleba, wody i wina. W tym dniu w Niemczech, nie przestrzega się tak rygorystycznie zasad ścisłego postu.

Wielka Sobota (Karsamstag lub Stiller Samstag) jest dniem wyciszenia, nie odprawia się wtedy mszy świętej. W niektórych regionach, zwłaszcza na północy i w centrum kraju kultywowany jest zwyczaj rozpalania wielkich ognisk  przed kościołami katolickimi. Towarzyszy temu specjalne nabożeństwo i poświęcenie ognia, którym następnie zapala się świece paschalne w kościołach  i świece wielkanocne
w domach.  Sobotnie święcenie pokarmów nie jest jednak już tak powszechną tradycją, jak ma to miejsce w Polsce.

Wielką Niedzielę (Ostersonntag) w Niemczech, podobnie jak w Polsce, rozpoczyna się mszą rezurekcyjną, po której spożywa się wielkanocne śniadanie. Na stołach królują jajka, wędliny, pasztety, sernik i oczywiście tradycyjna niemiecka kiełbasa. Powinny się tam także obowiązkowo znaleźć świece poświęcone wcześniej w kościele. Podczas śniadania bardzo popularny jest zwyczaj stukania się jajkami (Ostereiertitschen). Każdy członek rodziny wybiera sobie swoją pisankę i kolejno stuka się nią z innymi – wygrywa posiadacz jajka z najmocniejszą skorupką.  Zwyczajem, na który niecierpliwie czekają wszystkie dzieci jest poszukiwanie ukrytych w mieszkaniu oraz ogrodzie pisanek lub słodyczy (Osteeiersuche).
W niektórych domach mieszkańcy obdarowują się również drobnymi podarkami – najczęściej czekoladkami lub innymi łakociami.

Wielki Poniedziałek (Ostermontag) jest dniem odpoczynku, odwiedzania rodzin i znajomych oraz wycieczek poza miasto. Popularny w Polsce zwyczaj oblewania się wodą, czyli Śmigus Dyngus, jest tu całkowicie obcy.

Źródła: 

https://blog.tyczkowski.com/2013/03/swieta-wielkanocne-w-niemczech/

https://mowianamiescie.pl/artykuly/395-najdziwniejsze-zwyczaje-wielkanocne-na-swiecie

http://einfachso.pl/deutschland-tradycje-zwyczaje/